هورمون کورتیزول ، هورمونی است که از غده های فوق کلیه انسان ترشح می شود. این هورمون هم در استرس خوب یا مفید (Eustress ) و هم در استرس بد (distress) نقش دارد. Eustress را می توان به عنوان نوع انگیزشی از استرس در نظر گرفت که می تواند به شما کمک کند احساس چالش، سازندگی و انگیزه گرفتن داشته باشید. استرس بد احساس وجود تنش را تداعی می کند و فرد احساس مثبتی ندارد.

افزایش کوتاه مدت سطح کورتیزول می تواند بر کارایی، اثربخشی، بهره وری، مهارت های بین فردی، وضعیت روانی و موارد دیگر تأثیر بگذارد. این حالت با شرایط eustress مطابقت دارد. وضعیت استرس خوب می تواند منجر به اقدام در فرد شود و پس از انجام این اقدام، سطح کورتیزول شما می تواند به حالت عادی بازگردد. اما افزایش طولانی مدت سطوح کورتیزول می تواند بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد ( با کاهش سطح ایمنی منجر به افزایش احتمال ابتلا به بیماریها شود، یا سبب افزایش فشار خون و تجمع چربی شکمی و افزایش ریسک بیماریهای قلبی و عروقی گردد) و عملکرد شناختی را مختل کند.

 استرس بد چندان با اقدام و عمل مرتبط نیست و اغلب باعث می شود که کورتیزول در بدن در سطوح بالا باقی بماند و سبب شود که ما احساس اضطراب کنیم.

هنگامی که بدن به حالت "جنگ یا گریز" می رود و هدف حفظ بقا و امنیت است نیز کورتیزول در خون آزاد می شود. وقتی فکر می کنید در معرض تهدید هستید کورتیزول به شما این امکان را می دهد که:

• احساس جریان یافتن انرژی
• افزایش عملکرد حافظه
• حساسیت کمتر نسبت به درد
• بالا رفتن فشار خون

اتفاق بیفتد. همه اینها برای اینکه بتوانید در مواقع لزوم پاسخ مناسب برای حفظ امنیت و بقای خود بدهید مهم و ضروری هستند. معمولاً وقتی صبح از خواب بیدار می‌شویم، سطح کورتیزول ما پایین است، سپس حدود 30 دقیقه بعد از بیدار شدن سطح کورتیزول خون افزایش می یابد. این میزان در طول روز کاهش می یابد تا زمانی که دوباره در نیمه شب (یا 3 تا 5 ساعت پس از خوابیدن فرد) به پایینترین میزان می رسد و مجددا فردا صبح کورتیزول در خون آزاد میشود که آماده چالشهای روزمره مان باشیم. نتایج مطالعات نشان داده آن دسته از افرادی که در پایان روز با احساس تنهایی، غمگینی یا آشفتگی به رختخواب می روند، صبح روز بعد نسبت به سایر افراد حاضر در مطالعه که این احساسات را نداشتند، کورتیزول بیشتری در خونشان شناسایی شد.

این مطالعه همچنین نشان داد که سطح کورتیزول افراد عصبانی در طول روز بالاتر از افراد معمولی باقی می ماند.

همچنین دیده شد که کسانی که در فاز صبح افزایش سطح کورتیزول در خونشان اتفاق نمی افتاد در طول روز احساس خستگی و کسالت می کردند.

مطالعات دیگر نشان داد که هرچه افراد احساس شرم بیشتری داشته باشند، سطح کورتیزول آنها بالاتر می‌رود و هر چه احساس شادی و رضایت داشته باشند سطح کورتیزولشان پایینتر می آید.

در محیط کار موارد زیادی وجود دارد که سطح کورتیزول افزایش می یابد. هر زمانی که واکنش اولیه فرد ممکن است جنگ و گریز باشد، احتمالا هورمون کورتیزول ترشح می شود. مصرف کافئین و محرومیت از خواب سطوح این هورمون را افزایش می دهد. محدودیت شدید کالری با سطوح پایه بالاتر کورتیزول مرتبط است. سفر با قطار همچنین با سطح کورتیزول مرتبط است - هر چه سفر قطار طولانی تر، غیرقابل پیش بینی تر و پر زحمت تر باشد، احتمال تولید کورتیزول بیشتر است.

چگونه یک کوچ می تواند مدیریت استرس را برای مراجع تسهیل کند؟

به عنوان یک کوچ ممکن است بتوانیم موقعیت هایی را ببینیم که باعث رخ دادن واکنش استرس در مراجعمان می شوند، موقعیت ها و وضعیتهایی که شاید خود مراجعین متوجه میزان استرس زایی آنها نباشند. استرسهای با میزان بالا و به مدت طولانی اثرات مخرب خود را روی عملکرد مراجعین ما می گذارند و صرف اینکه مراجع متوجه استرسزایی یک موقعیت نیست به این معنی نیست که آسیب نمی بیند یا عملکردش دچار محدودیت نمی شود. انعکاس دادن شرایط پر استرس به مراجعمان و ایجاد آگاهی در او درباره آسیبهای مرتبط با استرسهای مداوم می تواند به مراجع جهت مدیریت این استرسها و کاهش اثرات منفی آنها روی عملکردش کمک کند.

حضور کامل و بدون قضاوت شما به عنوان یک کوچ برای مراجع به او در کاهش میزان استرسش کمک خواهد کرد.

اگر مراجع شما زندگی شغلی یا شخصی پر تنشی دارد اطمینان حاصل کنید که به تکنیک ها یا آموزش هایی جهت کاهش استرسهایشان دسترسی دارند. کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (mindfulness) در چندین مطالعه در حال حاضر مورد استفاده قرار گرفته است و نتایج بسیار خوبی را برای افراد پر ایترس، در کاهش سطح استرس نشان داده است.

با مراجع خود در مورد سطح فعالیت بدنی آنها صحبت کنید. فعالیت بدنی منظم از شنا،  ایروبیک یا دویدن، یا در بخش های کوچکتر مانند دویدن از پله ها یا چند دقیقه پیاده روی قدرتی روی تردمیل در زمان استراحت ناهار می تواند سطح کلی کورتیزول خون مراجع را کاهش دهد.

میزان ارتباطات اجتماعی فردی که با او کار می کنید را بررسی کنید. آنها چگونه با دیگران ارتباط برقرار می کنند و این ارتباطات چقدر عمیق است؟ آیا آنها بین سه تا پنج دوست صمیمی دارند که بتوانند با آنها تماس بگیرند و چیزهای مهم را با آنها در میان بگذارند؟ آیا آنها روزانه با مردم ارتباط برقرار می کنند؟

خندیدن و شوخ طبعی می تواند میزان کورتیزول را ماهش دهد. همچنین جایگاه موسیقی در زندگی یکی دیگر از موارد کاهنده استرس است. نشان داده شده است که گوش دادن به موسیقی سطح کورتیزول خون را کاهش می دهد. بنابراین اگر فرد آگاه باشد که به آرامش نیاز دارد می تواند با گوش دادن چند باره به  موسیقی های مورد علاقه اش میزان استرس خود را تا حدی کاهش دهد.

با اقتباس از کتاب نوروساینس برای کوچها

برای دیدن سایر مقالات مشابه می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید.

 نوروساینس برای کوچها